Yahudi Soykırımı Kurbanlarını Anma Günü Töreni
Neve Şalom Sinagogu - 27 Ocak 2011
Açılış Konuşması: Holokost Öğretisinin Gerekliliği  Süzet M. Sidi

Benim neslimin ya kolunda ya da bacağında çiçek aşısı izi vardır. 

Ama çocuklarımızın ne kolunda ne de bacağında öyle bir iz yok... 
 
Çünkü bir zamanların,  yaşamı tehdit eden çiçek hastalığı, bugün, yenilmiş, dünya üzerinde yok olmuş, kökü kazınmış bir hastalıktır... 
 
Çiçek aşısını yaptırtmaya  da bu yüzden gerek  yoktur... 

Keşke bugün burada, insanlığı tehdit eden, kin, ayırımcılık, ırkçılık ve katliam için, aynı çiçek hastalığı gibi, dünya üzerinde yok olmuş, kökü kazınmış bir hastalıktır diyebilseydik...                   

Çocuklarımıza Holokost’u öğretmeye de bu yüzden gerek yok artık diyebilseydik...

İnsanın içindeki, boyutları hayal bile edilemeyecek kötülük hastalığı, yenilmiş, dünya üzerinde yok olmuş, kökü kazınmış bir hastalıktır diyebilseydik...

27 Ocaklarda Holokost eğitiminin önemini vurgulamaya da bu yüzden gerek yok artık diyebilseydik...

Savaşın bitiminden 66 yıl sonra hala Nazi Almanya’sında ve işgal altındaki ülkelerde gerçekleşen planlı vahşeti anlatmak zorunda kalmasaydık..

Dünya insanı Holokost’tan gerekli dersleri almış olabilseydi...                                                             

Yıllardır anlatılmaya çalışılan, farklıyı kabul etmemenin, ayırımcılığa, ayırımcılığın ırkçılığa neden olacağı, ve savaşın hiç bir sorunu çözmeyeceği, sadece erteleyeceği anlaşılmış olabilseydi...

Keşke bugün burada Holokost’ta ölüm fabrikalarında katledilen altı milyon Yahudi’yi sadece dualarla anabilsek ve onlara içimizden ‘sizler dünyayı ve insanlığı kurtarabilecek bir dersin kurbanı oldunuz’ diyebilseydik...

İnsanoğlu nihayet farklılığın bir düşmanlık nedeni olmadığını, farklılığın bir zenginlik kaynağı olduğunu anladı diyebilseydik...

Bağırabilseydik keşke ‘kötü öldü, sizler kötüyü öldürdünüz’ diye... 

Ama ne yazık ki bu mümkün değil...

Ve bu yüzden bugün burada, insanlığımızın geleceğine yönelik kaygıların her gün biraz daha arttığının bilincinde, Holokost’un  anlatılması gerektiğini vurgulamamız gerekiyor.

Herşeyden önce belirtmemiz gerekiyor ki, II. Dünya savaşı sırasında Nazi Almanya’sının Almanya’da ve  işgal ettikleri  topraklarda kurdukları toplama, çalışma ve ölüm kamplarında altı milyon Yahudi’yi belirli bir plan çerçevesinde, inanılması güç, vahşet dolu metodlarla öldürmesi  bir yahudi tarihi meselesi değil bir insanlık tarihi meselesi’dir.

Holokost ya da  Shoa olarak adlandırılan bu vahşet “insanlık tarihinin” en kara, en dip noktası olarak kabul edilmiştir.

Holokost, tarihteki herhangi bir soykırım değildir.

Her ne kadar bu terim günümüzde  bazan sorumsuzca kullanılıyorsa da  Holokost’tan kasıt  II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyasında ve işgal ettikleri ülkelerde planlı bir şekilde  altı milyon Yahudinin öldürülmesidir.                                                                 

Holokost tarihte yaşanan tüm diğer toplu katliamlardan dört ana açıdan farklılaşır:

Tarihte , ne Holokost’tan önce ne de sonra, bir devletin mimarlarının ,bilim adamlarının, mühendislerinin büyük bir titizlikle çalışarak, fizibilite raporlarını yaparak ölüm fabrikaları  kurdukları ve işlettikleri görülmemiştir. Ama Holokost bu tür bir çalışmanın ürünüdür. Birinci fark budur.

İkinci fark ise Holokost’un amacında yatmaktadır. Sadece Holokost’ta amaç, bir ırkı, bir milleti yeryüzü üzerinden tamamen yok etmek olmuştur. Her tür katliamda acı aynıdır. Acılar karşılaştırılamaz. Hiç bir acı bir diğerinden daha büyük ya da daha küçük olamaz. Karşılaştırılacak olan tek şey bu acının neden çekildiğidir. Hangi amaç güdülmüştür? Holokost bu açıdan tektir. Amaç tüm Yahudileri ve Yahudiliği yeryüzünden tamamen silmek olmuştur.

Üçüncü fark Holokost’ta altı milyon insanın sadece damarlarında Yahudi kanı taşıdıkları için ölüme mahkum edilmiş olmasıdır. İnsanlık tarihinde ilk ve umalım ki son kez ‘biyolojik bir suç’ söz konusu olmuştur. Örneğin Engizisyon döneminde de Yahudiler kurban olarak seçilmişti ama din değiştiren Yahudi ölümden  kurtulmuştu. Holokost’ta ise kanında Yahudilik taşıyan herkes Nazizmin kurbanı olmuştur.

Dördüncü farka gelince: Yahudiler Holokost öncesi dönemde Almanlarla savaş halinde değildiler. Devlet içinde devlet kurmaya çalışmıyorlardı. Devletin aleyhinde çalışmalarda bulunmuyorlardı. Aralarında hiçbir anlaşmazlık olmadan saldırıya uğramak, katledilmek sadece Holokost döneminde gerçekleşmiştir.

İşte bu farklar bilinmediği taktirde Holokost diğer toplu katliamlarla aynı rafa konacak ve bir daha gerçekleşebilmesi için gerekli ön şart sağlanmış olacaktır. Burada bir daha gerçekleşmesi derken kurban ve cellatların aynı olmayabileceğinin, başka cellatların başka kurbanlar seçebileceğinin  altını çizmek isterim. Her birimiz, her an, herhangi bir özelliğimiz nedeniyle bu tür bir vahşetin kurbanı olabiliriz, çünkü II. Dünya Savaşı sırasında yeryüzündeki tüm Yahudileri yok etme isteği, yeryüzündeki tüm pul koleksiyoncularını ya da tüm bisiklete binmeyi bilenleri yok etme isteği kadar anlaşılmazdır.

Holokost’un simgesi Auschwitz ölüm kampı, 27 ocak 1945 günü, bundan tam 66 yıl önce, Sovyet Ordusu tarafından kurtarıldı. İnsanlık o gün, o zamana kadar hiç görmediği, hayal bile edemediği boyutta bir vahşete, bir insanlık dramına şahit oldu.

66 yıl önce...

Günümüzde yeter derecede insanlık dramı yaşanırken üstünden 66 yıl geçmiş Holokost’u tekrar tekrar anlatmak... Niye?

• Holokost anlatılmalıdır, çünkü insanoğlu kendi tarihinin bu korkunç gerçeğini öğrenmez ya da unutursa başka Holokost’lar insanlık tarihinde yerlerini almak için gizlendikleri mağaralarından çıkmakta tereddüt etmeyeceklerdir.
• Holokost anlatılmalıdır, çünkü günümüzde yeni Holokost’lar peşinde olanlar Holokost’u sıradanlaştırarak, yalanlayarak, inkar ederek, insanlığın yok olma sürecini başlatmak üzeredirler. Eğer onlar amaçlarına ulaşırlar da, dünya insanı Holokost’u bir yalan, bir uydurma olarak görmeye başlar, Holokost’un bugüne kadar anlatılmaya çalışıldığı gibi bir insanlık dramı, insanın insana yaşatabileceği en büyük felaket olduğunu reddederse, yeni bir Holokost planının ilk ve en büyük, en önemli ayağı başarıyla tamamlanmış olacaktır. Öyle ya…    O zaman gettolar zararsız, toplama kampları savaşın gerekleri, ölümler de savaşın doğal sonuçları olarak kabul edilecek, savaşın doğasında ölümlerin varlığının tartışılamayacağı olgusu üzerinde durulacak ve milyonlarca insanın ölümü, bir savaş mazereti içinde doğal bir süreç olarak kabul edilecektir…  Holokost inkarcıları amaçlarına ulaşırlarsa, her birimiz, yarın, cellatların beğenmediği herhangi bir özelliğimiz nedeniyle gettolarda yaşamaya zorlanabilir, oradan da toplama kamplarına gönderilebiliriz… Sonrasını sanırım anlatmaya gerek yok…
• Holokost anlatılmalıdır çünkü insanoğlunun içindeki kötünün dürtülmesi ve beslenmesi halinde onun başka bir insana yapabileceği kötülüklerin inanılması güç boyutları Nazizm döneminde tüm dünyanın gözü önüne serilmiştir. İnsanlık tarihinde benzeri görülmemiş bu vahşet ve insanlık dışı zulüm, anlatılmadığı taktirde, insanoğlu içindeki kötünün dürtülmesine tekrar müsaade edebilecektir. Kötülük ve mesnetsiz kin dünyamızda var olan birer olgudur. İnsanların içindeki sonsuz kötülük yapma yetisi, kontrol altına alınmadığı taktirde, dünyayı yok edebilecek bir güçtür ve bunun anlatılması, öğretilmesi bir insanlık görevidir.
• Holokost anlatılmalıdır çünkü bugünün insanı totaliter rejimlerin, paranoyak diktatörlerin yoketme içgüdüsünü durdurmak için birşeyler yapması gerektiğini zamanında anlamalıdır. Günümüz insanı devletin desteklediği ve dini kurumların karşı çıkmadığı bir vahşet söz konusu olduğunda neler olabileceğini, ancak önceden öğrenmişse,  bunu durdurma görevinin, kendine düştüğünün farkındalığıyla davranır.
• Holokost anlatılmalıdır, çünkü insanoğlu farklıyı kabul etmemenin, sosyal ön yargının, ayırımcılığa, ayırımcılığın ırkçılığa dönüşebileceğinin bilincinde olmalıdır.
• Holokost anlatılmalıdır,çünkü bugünün insanı Holokost’u planlayan ve uygulayanların, her gün rastladığımız, selamlaştığımız, hatta konuştuğumuz  insanlardan hiç bir farkı olmayan insanlar olduğunu bilmelidir. Çılgınların, bir ordu tımarhane kaçkınının işi değildir Holokost; her açıdan sağlıklı insanlar tarafından hazırlanmış ve gerçekleştirilmiştir. Bu da tehlikenin boyutu açısından bilinmelidir.
• Holokost anlatılmalıdır, çünkü bilinmelidir ki, Holokost çok iyi eğitimli hukukçuların, mimarların, mühendislerin, kimyagerlerin, işletmecilerin, sosyologların, psikologların, tıp doktorlarının işbirliği sayesinde mümkün olmuştur ve okul, yüksek okul, üniversite eğitimleri Holokost’u engelleyemeyecektir. Bilinmelidir ki, entellektüeller olmasaydı Holokost mümkün olmazdı.
• Holokost anlatılmalıdır, çünkü günümüzde bilim ve teknolojinin, etik ve ahlaki değerlerden, çok daha çabuk ilerlemiş olması, görünmeyen, ama çok büyük bir tehlike arzetmektedir. Artık, boyutları çoğumuzun havsalasına sığmayan, ileri teknoloji ile  neler yapılabileceği değil, bu teknolojilerin kimin elinde olduğu çok daha büyük bir önem taşımaktadır.  Einstein’ın dediği gibi artık dünyanın atom çekirdeğinin parçalanabildiğini bulacak dehalara değil, vicdanlı yüreklere ihtiyacı var. Etik ve ahlaki değerlerin gelişiminden de sorumlu olan insanoğlu, kendi etik ve ahlaki değerlerini, Holokost’u öğrenerek tartabilecek, yeniden değerlendirecektir.
• Holokost anlatılmalıdır, çünkü Holokost insanoğluna apokaliptik bir ihtardır, ders alınması gereken bir olgudur.
• Holokost anlatılmalıdır, çünkü Holokost’un gerçekleşmesi,  insanların, grupların ve ulusların, kendi gözleri önünde gelişen olaylara, tepki verme ile, vermeme arasında yaptığı seçimde, tepki vermemeden, ilgisizlikten yana olması sonucu mümkün olmuştur. İnsanoğlu kritik düşünceye sahip olmalı ve sorumluluklarının bilincinde seçimlerinin öneminin farkında olmalıdır.

Tanah’ta anlatılan, Tanrı’ya inancı tam olan İyov’un, Kur’andaki Hz. Eyüb’ün hikayesini muhakkak bilirsiniz. İyov, varlıklı, mutlu bir yaşamı olan, on çocuk babası, çok sabırlı bir dindardır. Ancak Tanrı ile melekleri arasında bir anlaşma gereği İyov’un başına binbir bela gelir, tüm servetini, evini ve tüm çocuklarını kaybeder, korkunç acılar çekerken bütün bunlar yetmezmiş gibi bir de vücudunu çıbanlar sarar… Beraberinde bir çok soru getiren hikaye basitçe budur.

Hasidik bir hikayeye göre İyov, Musa zamanında Mısır’da yaşayan Firavun’un üç danışmanından biridir. Firavun bir gün İyov’u diğer iki danışmanı Yitro ve Balam ile birlikte yanına çağırır. Yahudi meselesine bir çözüm aramaktadır. Yitro, Musa’nın tarafını tutar, ve Firavun’a ona halkıyla birlikte Mısır’ı terketmesine izin vermesi gerektiğini söyler. Balam ise karşı görüştedir. Musa’ya hiç bir izin verilmemelidir. Fikrini belirtme sırası İyov’a gelince o tarafsız kalmayı yeğler. Hiç bir şey söylemez. Midraş’taki bir yoruma  göre İyov’un daha sonra çekeceği tüm ızdırapların nedeni, işte bu tarafsızlığıdır.

Tehlikenin gelmekte olduğu, ya da varolduğu zamanlarda, insanoğlunun tarafsız kalma hakkı yoktur. Bir insan topluluğunun bireylerinin yaşamı, hakları herhangi bir tehlikeyle karşı karşıya kaldığında tarafsızlık kabul edilemez, zira tarafsızlık hep tehlikeyi yaratanın yanında yer  alır, asla tehlikede olanın, kurbanın değil…

Taraf olmanın da tek yolu vardır, bilgi edinmek…       

Holokost bu yüzden anlatılmalı, öğretilmelidir...

1942’de Almanya’nın Wannsee bölgesinde muhteşem bir şatoda Nazilerin aldığı ‘son çözüm’ kararı ve uygulaması bilinmezse, insanlık tarihi son çözümlerin karanlığında yok olabilir. Tehlike bu denli ciddidir...

Bu yüzden Holokost eğitimi verilmelidir...                  

Holokost eğitimi ile insanoğlu beş önemli konuda eğitilecektir:

• Demokratik kurumların devamlılığı için, çaba göstermek, onları devamlı beslemek ve korumak gerekir.
• Kendilerine demokratik olarak güç verilenler bu gücü kötüye kullanabilirler, işte o zaman sorumluluk sahibi birey olma gerekliliği vardır.
• Holokost tarihi bir kaza değildir. Holokost fert, kurum ve hükümetlerin sadece ayırımcı davrandığı için değil, aynı zamanda önyargı, nefret ve nihayet toplu cinayetlere müsaade ettiği için gerçekleşebilmiştir.
• İnsani bir dünya için insanın önce kendiyle bir diyalog başlatması gerekir, çünkü kendiyle diyalogu olmayanların bir diğeriyle diyalogu olması mümkün değildir. Holokost eğitiminde insanoğlu kendiyle iki ana sorunun ışığında  bir diyalog başlatmalıdır:  ‘Ben o dönemde kurban konumunda olsaydım ne yapardım?’  ve ‘Ben o dönemde cellat konumunda olsaydım nasıl davranırdım?’
• Başkaları acı çektiğinde ya da başkalarının insan haklarına tecavüz edildiğinde,  sessiz, ilgisiz, apatik kalmak çok tehlikelidir. İlgisizlik,  acı ve tecavüzlerin çoğalmasına neden olacaktır.

Holokost eğitimi temel ahlaki ve insani değerlerin sınanmasıdır.  Holokost eğitimi basit bireyin sorumluluk taşıyan bireye dönüşmesi için alması gereken mecburi bir derstir.  Holokost, öğrenmemiz ve nesilden nesile öğretmemiz gereken tarihi bir olgudur.

Değerli dinleyenler,

Benden önceki neslin kimi insanlarının kollarında Nazi Almanyasının onları bir sayıya dönüştürmek istediklerinin izi vardır.

Bizim kollarımızda ise öyle bir iz yok.

Ama ne yazık ki bizde bu izin olmayışının  nedeni, tüm insanlığı tehdit eden kin, ayırımcılık, ırkçılık, ve katliamların dünya üzerinde yok olmuş olması, ya da kökünün kazınmış olması değil... Heyhat!

Öyle bir iz olmayışının nedeni, insan doğasında var olan kötülüğü besleyecek güçlerin sadece, karanlık mağaralarda uygun zamanı bekliyor olması...                                                                   
Uygun zamanı yaratacak olanlar da,

uygun zamanın gelmesini engelleyecek olanlar da biziz...

Seçim bizim...                                                    

Teşekkürler